Onderzoek

Het onderzoek naar devotieprenten, devotionalia en religieus erfgoed vanaf de Reformatie in de zestiende eeuw, staat nog in de kinderschoenen. In 2015 mocht ik een lezing verzorgen voor het Ruusbroecgenootschap in Antwerpen. Het Ruusbroecgenootschap - onderdeel van de Universiteit van Antwerpen - is een interdisciplinair onderzoeksinstituut voor de wetenschappelijke studie van de geschiedenis van de spiritualiteit in de Nederlanden.
Voor die lezing ter gelegenheid van het 90-jarig bestaan heb ik geprobeerd in kaart te brengen waarom dit onderzoeksveld zo onontgonnen is. Als barrières voor onderzoek bracht ik de volgende oorzaken voor het voetlicht:

• door de overweldigende hoeveelheid materiaal is het moeilijk de materie ‘eigen’ te maken
• het onderzoek vereist veel archiefonderzoek
• onderzoek naar religieus erfgoed lijkt niet ‘sexy’
• religieus erfgoed lijkt voor de jonge generatie minder interessant
• voor tentoonstellingen is het materiaal te onbekend, te klein en te wisselend van kwaliteit
• het materiaal past niet in de specialismen van de Middeleeuwen en/of de vroegmoderne tijd
• het vakgebied is interdisciplinair (kerkgeschiedenis, boekgeschiedenis, (kunst)geschiedenis, volkskunde, antropologie)
• internationaal loopt de belangstelling terug, behalve vanuit de Verenigde Staten
• veel wordt bewaard in particuliere collecties


Het onderzoek is wel van groot belang en wel om de volgende redenen:

• devotieprenten en devotionalia onderbouwen de iconografie en de betekenis van de beeldende kunst (kunst met een grote K)
• ze geven inzicht in het leven en de vroomheid in de vroegmoderne en moderne tijd
• ze geven identiteit aan een gemeenschap
• de prentjes en andere devotionalia zijn marginaal overgeleverd, maar overal aanwezig
• elke devotieprent of religieus voorwerp vertelt een verhaal en maakt deel uit van een brede context
• onderzoek naar devotieprenten en devotionalia legt een link naar lokale- en familiegeschiedenis (b.v. bedevaartopleving en doodsprentjes)
• het draagt bij aan de bewustwording van religieus erfgoed


Mijn studies naar devotieprenten, devotionalia en religieus erfgoed zijn wel betiteld als pioniersstudies. Voor mij zijn het puzzelstukjes die bijdragen aan een groter begrip van een omvangrijke materiële cultuur die onze identiteit heeft gevormd en waarvan heden ten dagen nog overal onuitwisbare sporen aanwezig zijn. U vindt religieus erfgoed niet alleen in musea, maar ook in de gebouwde omgeving (kerken, scholen, ziekenhuizen etc.) en wellicht ook bij u op zolder in de vorm van religieuze (kruis)beelden of andere herinneringen.

Als ik voor u onderzoek mag verrichten naar een algemeen onderwerp of één voorwerp in het bijzonder dan zal ik die opdracht graag vervullen.

Ook is het mijn wens om mijn kennis te delen en door te geven aan nieuwe generaties.


Social Media

Je kunt me volgen op:

© 2016-2024 Evelyne Verheggen Colofon Links